Wijkinclusief wonen voor mensen met dementie
In de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet heeft ons bureau vervangende nieuwbouw gepleegd voor de Argos zorggroep.
Hierbij is gebruik gemaakt van al onze (opgedane) kennis en ervaring op het gebied van bouwen voor mensen met dementie. Net als bij al onze andere gerealiseerde zorgprojecten ontwerpen wij een leefomgeving die niet stigmatiserend is, maar naadloos voldoet aan de wensen van de bewoners en volledig opgaat in haar omgeving. Het draait bij onze ontwerpen altijd om “gewoon wonen”.
Om een dergelijk woonproject voor mensen met dementie te kunnen realiseren, ben je als bureau sterk afhankelijk van de opdrachtgever. Het vraagt nogal wat van zo’n organisatie om zo’n woonconcept te realiseren en te laten functioneren. Dat lukt alleen met een gedeelde visie en bevlogen mensen die het hart op de goede plaats hebben zitten en die ook nog eens een enorm doorzettingsvermogen hebben.
Project
details
"De architectuur voorkomt op deze wijze onnodige onrust en frustratie onder de bewoners en dit is terug te zien in het verminderd medicijngebruik"
Om geen zorgcomplex maar een normale leefomgeving voor mensen met dementie te kunnen realiseren, moet je als architect en zorginstelling heel goed weten welke factoren een stigmatiserend en dus negatief effect kunnen hebben. Daarnaast is ieder mens verschillend en heeft verschillende behoeftes. Dat is overigens niet anders bij mensen zonder dementie. Wij hebben daarom met het ontwerp rekening gehouden met ruimte om te dwalen, te ontmoeten en om af te zonderen.
Om onrust onder bewoners te voorkomen biedt het ontwerp het gevoel van volledige vrijheid en ruimte. Dit wordt ondersteund door het gebruik van zorgdomotica, wat door middel van leefcirkels het mogelijk maakt bewoners maximale bewegingsvrijheid en eigen regie te geven. Polsbandjes registreren waar de bewoners zich bevinden en voorkomen indien nodig dat ze ergens komen waar dat niet gewenst is. Met GPS gaat dat indien gewenst ook buiten het gebouw.
Daarnaast zijn we in staat doormiddel van architectonische keuzes het gedrag van de bewoner op een positieve manier te sturen / beïnvloeden. Hiermee bedoelen we de enorme bewegingsvrijheid, veel daglicht, afleiding, sturen door kleurgebruik, het stimuleren van tast, enz. De architectuur voorkomt op deze wijze onnodige onrust en frustratie onder de bewoners en dit is terug te zien in het verminderd medicijngebruik, welke normaalgesproken veelvuldig wordt toegepast om deze gevoelens te onderdrukken. Dit positieve effect op het medicijngebruik hebben we overigens ook weten te realiseren bij ons project “Parkhoven” te Leeuwarden. Hier is het medicijngebruik nagenoeg gehalveerd.
Bij een normale leefomgeving hoort ook een normale woonuitstraling. We hebben het complex daarom ontworpen als integraal onderdeel van de woonwijk / omgeving. Het is vrijwel nergens zichtbaar dat de nieuwbouw een zorgfunctie heeft. Het ziet er niet uit als een verpleeginstelling, het voelt niet aan als een verpleeginstelling, het is wijkinclusief wonen. Dit hebben we weten te realiseren door omgekeerd te redeneren. We hebben eerst een woonwijk ontworpen, inclusief achtertuinen, straatjes en parkeren en vervolgens elementen toegevoegd die zorg mogelijk maken. Een van deze elementen is bijvoorbeeld de 130 meter lange kas die alle woonblokken en de ondersteunende diesten met elkaar verbindt. In deze levendige straat, waar bewoners een maximale bewegingsvrijheid hebben, heerst een semi binnenklimaat.
Zorgwaarnemers en bezoekers / mantelzorgers parkeren hun auto in een straatje (dus geen groot parkeerterrein) en betreden niet via een institutionele ruimte de woonzorggroep, maar via de voordeur (middels een digitale voordeursleutel) de desbetreffende woonzorggroep. Net als thuis. In het centrale gebouw is geen receptie en/of telefooncentrale meer en dat betekent vijf Fte’s aan extra handen beschikbaar voor de zorg. De brasseriemedewerkers zorgen voor het warme onthaal.”
"Veel zorggebouwen pretenderen dat ze deze ombouwbaarheid in zich hebben, maar zien er na een eventuele ombouw nog altijd uit als een zorggebouw"
Omdat het als een woonwijk is ontworpen biedt dit naast het positieve effect op de zorg ook nog een positief effect op de exploitatie en de toekomstbestendigheid. Het complex is namelijk zodanig opgezet dat het over een aantal jaren, al naar gelang de marktomstandigheden, eenvoudig kan worden omgebouwd tot sociale (huur)woningen die in geen enkele wijk zouden misstaan. Compleet met achtertuinen, achterom, straatjes en parkeerplaatsen.
Veel zorggebouwen pretenderen dat ze deze ombouwbaarheid in zich hebben, maar zien er na een eventuele ombouw nog altijd uit als een zorggebouw. Dat is hier geenszins het geval. Zelfs de gevels langs de kas zijn voorbereid als buitengevel, zodat bij ombouw naar woningen de kas desgewenst kan worden verwijderd. Daarnaast zijn de casco’s van de woningen en woonblokken flexibel ingedeeld en kunnen trapgaten worden uitgezaagd omdat leidingen er al omheen zijn gelegd en kunnen hoge raamkozijnen tot deurkozijn worden omgebouwd. Installaties zijn niet centraal maar decentraal opgelost en kunnen onderling eenvoudig worden gekoppeld. Hierdoor hoeven installaties bij een ombouw niet volledig te worden vervangen.
Wij zijn als bureau ontzettend trots op dit innovatieve gebouw wat niet alleen positief effect heeft op het welzijn, maar ook op het welbevinden van de bewoner. Maar het kan altijd nog een stap verder, maar dat kan alleen met een opdrachtgever met lef en visie…..
