Architectonisch object verrijkt rijksmonument

Voor de PKN Grou / Jirnsum heeft ons bureau een eigenzinnig ontwerp gemaakt in de Sint Piter toren te Grou. De toren werd tot dat moment slechts gebruikt voor opslag en hing vol met installaties voor de verwarming van het schip en de aansturing van de kerkklokken. De wens van de PKN was echter om de toren op termijn open te stellen voor publiek en te voorzien van een toiletunit inclusief minder valide toilet.

Om de prachtige metselwerkverbanden, ornamenten en houten constructie onderdelen van de toren weer tot uiting te laten komen, is er gekozen om een vrijstaand meubel te ontwerpen waarbinnen de toiletvoorzieningen zijn opgelost. Hierdoor worden alle wanden van de toren vrij gehouden en komt de schoonheid van de toren volledig tot zijn recht.

Het meubel is een monoliet ogend element wat vrij staat van de wanden en de tussenvloer van de kerktoren. Om het element is een open minimalistische trap gesitueerd, welke toegang geeft tot de eerste verdieping in de toren. Wanneer men de trap beloopt heeft men op een gegeven moment zicht op de bovenkant van het meubel. Deze bovenkant is daardoor een soort van vijfde gevel welke ook als zodanig is ontworpen.

Project
details

Gegevens

Locatie

Sint Piterkerk te Grou

Bruto vloeroppervlak

25 m²

Programma

Bezoekers entree met toiletunit inclusief minder validen toilet

Start ontwerp

Maart 2019

Start bouw

April 2021

Oplevering

Februari 2022

Ontwerpteam

Opdrachtgever

PKN Grou / Jirnsum

Project architect

Robert Landstra, Teunis Vonk, Anne de Groot

Project team

Anne de Groot, Douwe Geert Akkerman, Robert Landstra, Teunis Vonk

Bouwmanager

Douwe Geert Akkerman

Adviseur constructie

Van der Veen Ingenieursbureau, Grou

Adviseur installaties

Invent, Beilen

Fotografie

Gerard van Beek fotografie

"Sint Piter is dus een afgeleide van Sint Petrus"

Om het ontwerp voor het meubel te verankeren in de ruimte en onderdeel uit te laten maken van de beleving van de toren, maar ook van het te vertellen verhaal tijdens de rondgang, vraagt het ontwerp om een bijzondere afwerking. Om de juiste afwerking te kunnen realiseren heeft ons bureau zich eerst verdiept in de historie van het dorp Grou, de Sint Piterkerk en het fenomeen Sint Piter.

In tegenstelling tot de rest van Nederland wordt er in Grou geen Sinterklaasfeest gevierd, maar viert men op 21 februari het Sint Piter feest. Waar voorheen Sint Piter werd vergezeld door 1 zwarte piet, is deze persoon in 2020 vervangen door Aldemar. Een natuurmens in de verschijning van een soort marskramer, die met zijn ouders in een boomhut woont in het Nationaalpark de Alde Feanen.

Het Sint Piterfeest kent zijn oorsprong uit het Friese Maitiidsfeest (voorjaarsfeest). Dit feest is later door de kerk verandert in het feest van Sint-Petrus, in die tijd de beschermheilige van het vissersdorp Grou. Sint Piter is dus een afgeleide van Sint Petrus.

Aangezien het Sint Piterfeest valt onder het immatrieel erfgoed van Grou en een belangrijk onderdeel is van de geschiedenis van Grou, vormde dit voor ons de aanleiding om het meubel rondom te voorzien van de afbeelding van Sint Petrus. De afbeelding is vanuit de hal van de kerk duidelijk zichtbaar, maar ook wanneer de deur van de toren open staat is de afbeelding van buiten duidelijk waar te nemen. Hierdoor past het meubel naadloos binnen de context van de (geschiedenis van de) kerk en haar omgeving.

Foto Architectonisch object verrijkt rijksmonument

"De bezoeker krijgt op deze manier een beeld van het oude Grou"

Naast de afbeelding van Sint Petrus is er tevens een fragment van een oude kaart van Grou toegepast, waarmee de “vijfde gevel” van het meubel is bekleed. Op deze oude kaart is duidelijk te zien dat Grou van oudsher al grotendeels door water was omgeven en staat ook de kerk al prominent aangegeven. De bezoeker krijgt op deze manier een beeld van het oude Grou en daarnaast helpt de kaart tevens bij de oriëntatie wanneer men de toren bezoekt en beklimt.

Daar waar op de begane grond van de toren het ene schalmgat is voorzien van een minimalistisch kozijn met beglazing, is het andere schalmgat gebruikt om de cv-ketel voor het meubel te verbergen. De cv-ketel bevindt zich in het schalmgat naast de trap, maar wordt aan het zicht onttrokken door een translucente acrylaatplaat, met daarop de afbeelding van het geraamte van de toren welke is gedestileerd uit het verrichte Dendro onderzoek.

Projectdetails

Project
details